Trong phòng thí nghiệm hay phân kim, các loại cốc thủy tinh chịu nhiệt (thường làm từ borosilicate hoặc Pyrex) là dụng cụ không thể thiếu nhờ vào khả năng chịu được các tác động của dung môi ăn mòn và nhiệt độ cao. Dưới đây là một số công dụng và lưu ý để tránh nứt vỡ khi sử dụng trong quá trình đun nóng:
Công dụng của cốc thủy tinh chịu nhiệt
-
Hòa tan mẫu và dung môi:
Cốc chịu nhiệt được sử dụng để hòa tan mẫu quặng, hợp kim hoặc kim loại quý bằng các dung dịch axit mạnh như HCl, HNO₃ hay hỗn hợp nước cường toan. Khả năng chịu ăn mòn giúp đảm bảo mẫu không bị nhiễm tạp chất. -
Gia nhiệt phản ứng:
Trong quá trình hòa tan, oxi hóa hay các phản ứng hóa học khác, cốc phải chịu nhiệt độ cao. Các loại cốc chịu nhiệt cho phép gia nhiệt từ từ hoặc đột ngột mà không bị vỡ, đảm bảo phản ứng diễn ra ổn định. -
Bay hơi và cô đặc dung dịch:
Khi cần loại bỏ dung môi qua bay hơi hoặc cô đặc dung dịch mẫu, cốc chịu nhiệt giúp duy trì tính toàn vẹn của mẫu và tránh phản ứng phụ do sự thay đổi nhiệt độ nhanh. -
Thực hiện các bước tách và xử lý:
Trong các quy trình tạo kết tủa hay tinh chế kim loại quý, cốc chịu nhiệt được dùng để chứa và xử lý dung dịch chứa mẫu trước khi chuyển qua các bước tiếp theo như lọc hoặc phân tích.
Cách tránh nứt vỡ khi đun ở nhiệt độ cao
-
Gia nhiệt từ từ:
-
Luôn đảm bảo gia nhiệt dần dần thay vì tăng nhiệt đột ngột. Điều này giúp tránh sốc nhiệt gây ra ứng suất nội bộ và làm nứt cốc.
-
-
Sử dụng thiết bị hỗ trợ:
-
Sử dụng bồn nước nóng, bệ sưởi hay bộ điều chỉnh nhiệt độ thay vì đặt trực tiếp trên ngọn lửa mạnh. Phương pháp gián tiếp sẽ phân phối nhiệt đồng đều hơn.
-
-
Kiểm tra tình trạng cốc:
-
Trước khi sử dụng, kiểm tra kỹ các vết nứt, trầy xước hay bất kỳ dấu hiệu hư hỏng nào trên cốc. Cốc bị hư hỏng dễ bị nứt vỡ khi tiếp xúc với nhiệt độ cao.
-
-
Tránh thay đổi nhiệt độ quá đột ngột:
-
Không cho cốc từ môi trường lạnh trực tiếp vào ngọn lửa nóng hay ngược lại. Nếu cần chuyển từ nhiệt độ thấp sang cao, hãy để cốc thích nghi với môi trường trung gian trước.
-
-
Đảm bảo sử dụng cốc phù hợp:
-
Sử dụng cốc được thiết kế chuyên dụng cho các ứng dụng nhiệt độ cao, có thông số kỹ thuật phù hợp với mức nhiệt cần thiết trong quy trình phân kim.
-
Nhờ việc tuân thủ các biện pháp trên, cốc thủy tinh chịu nhiệt sẽ luôn hoạt động hiệu quả, an toàn và bền bỉ trong quá trình phân tích và xử lý mẫu trong ngành phân kim.
Dịch
